Waarom mensgericht ondernemen pure noodzaak is
Organisaties in alle sectoren staan de komende jaren voor fundamentele verschuivingen:
- van welvaart naar welzijn
- van human resource naar human being
- van mensen die organisaties dienen naar organisaties die mensen dienen
Dit zijn geen trends die overwaaien, maar structurele veranderingen. Ze vragen om een strategische herijking.
De kernvraag die daarbij hoort:
👉 Ondernemen we mensgericht omdat we écht geloven in de waarde van mensen en natuur (intrinsiek), of omdat we weten dat het rendeert in vertrouwen, reputatie en resultaten (extrinsiek)?
Intrinsieke motivatie: ondernemen vanuit identiteit en waarden
Intrinsieke motivatie draait om ondernemen vanuit overtuiging. Mensen en natuur zijn waardevol in zichzelf. Het gaat om de identiteit en cultuur van de organisatie.
Een voorbeeld is Rijk Zwaan, een familiebedrijf dat medewerkers ziet als deel van een familie. Hun welzijn en bloei staan centraal. Winst is er geen doel op zich, maar een middel om dat grotere doel mogelijk te maken.
Ook Schijvens Mode laat zien hoe intrinsiek ondernemen werkt. Hun circulaire bedrijfsvoering komt voort uit de overtuiging dat een gezond bedrijf pas toekomst heeft in een gezonde wereld. Lange termijn denken – generaties vooruit – is leidend.
Extrinsieke motivatie: de businesscase van mensgericht ondernemen
Extrinsieke motivatie draait om de voordelen die mensgerichtheid oplevert: hogere betrokkenheid, een sterkere reputatie, meer vertrouwen en betere resultaten.
Een voorbeeld is Randstad. Het bedrijf koppelt mensgerichtheid direct aan haar businessmodel. Niet alleen werkgevers, maar ook het talent van werknemers staat centraal.
Chris Heutink, voormalig lid van de Executive Board van Randstad, verwoordde dit als volgt:
“Waarvoor doen we het, wat kost het en wat levert het op? Nieuwe ontwikkelingen zetten we direct om in een aanpak die in een spreadsheet past – maar altijd met de mens als vertrekpunt.”(Bron: Anders Groeien – Een medemenselijke aanpak van duurzaam en maatschappelijk ondernemen, Harry Hummels en Erik Hilgers)
Het continuüm: geen zwart-wit maar balans
In de praktijk is het zelden óf-óf. De meeste organisaties bewegen zich op een continuüm tussen intrinsiek en extrinsiek.
Succesvolle bedrijven combineren beide drijfveren:
- ze koesteren hun waarden
- én benutten de businesscase
De lakmoesproef is simpel: niet wat er in een jaarverslag staat, maar hoe de organisatie zich gedraagt. Luister je naar stakeholders? Weeg je hun belangen mee? En creëer je samen betekenis?
Raj Sisodia beschreef dit in zijn boek Conscious Capitalism – Liberating the Heroic Spirit of Business (met John Mackey): “Bedrijven die zich richten op een hoger doel, stakeholderwaarde en een bewuste cultuur, realiseren vaak hogere omzet, meer betrokken medewerkers en een sterkere beurswaarde.”
Drie vragen voor mensgerichte strategieontwikkeling
De paradigmashift naar mensgericht ondernemen raakt de kern van strategie. Leiders die dit serieus nemen, stellen zichzelf drie vragen:
- Wat is ons hogere doel? – Wie willen we zijn en waarom doen we wat we doen?
- Welke belangen wegen we mee? – Hoe verhouden we ons tot medewerkers, klanten, partners en de samenleving?
- Hoe zorgen we dat het standhoudt? – Ook in tijden van reorganisatie of tegen-vallende omzet.
Paul Polman, voormalig CEO van Unilever, zei het scherp in zijn boek Net Positive – How Courageous Companies Thrive by Giving More Than They Take (met Andrew Winston):
“Het mantra van aandeelhouder eerst is volledig ongeschikt voor de wereld van vandaag – en uiteindelijk zelfvernietigend.”
Conclusie: mensgericht ondernemen vraagt om balans
- Mensgericht ondernemen is geen modewoord, maar een noodzaak.
- Intrinsiek = wie je bent. Extrinsiek = wat het je oplevert. De kunst is om beide in balans te brengen.
- Kleine, betekenisvolle stappen zijn daarbij waardevoller dan grootse beloftes die bij de eerste tegenwind omvallen.
Call to action
Ik help organisaties bij het ontwikkelen of herijken van een mensgerichte strategie.
Wil je weten hoe mensgericht jouw organisatie nu onderneemt? Doe de gratis quickscan op mijn website en ontdek waar je staat op het continuüm van mensgericht ondernemen.
